چشمه 
معرّفی کتاب آقای جودت و پسران
- سال انتشار رمان آقای جودت و پسران و اولین کتاب اورهان پاموک:
اولین کتاب پاموک با 959 صفحه (متن ترکی کتاب 616 صفحه است) به نام آقای جودت و پسران (به ترکی cevet bey ve oüullari) که برخلاف کتاب های بعدی او در سبک غیرپست مدرنیستی و تقریبا رئالیستی از یک حماسه ی خانوادگی طی سه نسل نوشته شده، نشان دهنده مهارت، جسارت و توانایی یک نویسنده است. این کتاب نقطه شروع نویسنده ای بود که امروز به چهره‌ای جهانی بدل شده است. و با این که اولین داستان، اوست اثری است تحسین‌شده که در سال 1982 نوشته شده است.
- علاقه پاموک به اولین کتاب خود
شاید آثار بعدی پاموک، منجسم تر و محکم‌تر به نظر برسند اما کمتر اثری تا این اندازه پر شور و از این نظر تأثیر گذار بوده است و شاید این همان دلیلی باشد که پاموک، همچنان آقای جودت و پسران را از دیگر کتاب‌هایش بیشتر دوست دارد هر چند به گفته‌ی خودش بعد از چند سال به سختی توانست ناشری را متقاعد کند که این کتاب را چاپ کند.
- داستان انتشار اولین کتاب پاموک: آقای جودت و پسران
داستان چاپ این کتاب از این قرار است که ناشری معتبر، مسابقه‌ای را تحت عنوان «دست‌نوشته‌های چاپ‌نشده» برگزار می‌کند و جایزه مسابقه، چاپ آن اثر در آن نشریه بوده است. «جودت بیک و پسران» بین نوشته‌های شرکت‌کننده‌های زیادی که در این مسابقه شرکت کرده بودند، توجه زیادی را جلب می‌کند و این فرصت را به‌دست آورد تا به‌صورت کتاب چاپ شود.
بخش‌هایی از کتاب آقای جودت و پسران (نشر چشمه، ترجمه عین له غریب)
برای پیشرفت توی کار دولتی، داشتن دوست و رفیق و آشنا بیشتر از سعی و کوشش و هوش نقش نداشته باشه، کمتر نداره…
زندگی یعنی چه؟ به فؤاد گفتم این سؤالش بی‌معنی و بی‌مورده، بی‌معنی! بی‌معنی؟ بی‌معنی. اصلا این هم شد سؤال آخه؟ همیشه هم همین‌جوریه‌ها، این سؤالا رو همیشه اونایی می‌پرسن که اون‌قدر کتاب خوندن که عقل‌شون قاطی کرده مثل چی!
بچه نداشته باشی همینه خب. بی وارث می‌شی. بی‌ریشه می‌شی. در حالی که زندگی ریشه می‌خواد، درست مثل این درختا.
هوا تاریک شده بود و شب آغاز اما از حزن همیشگی یی که هر شب درست همان ساعت به آقای جودت دست می‌داد، هنوز خبری نبود. هر شب همین ساعت‌ها دکان را بسته و از محله‌ی سرکه‌چی‌ها به سمت امین اونو، مستاصل از حل غم همیشگی، پیاده‌روی کرده و سعی می‌کرد خود را با تامل درباره مسائل و مصایب زندگی روزمره مشغول کند.
آن سالها او پیش پدرش کار می‌کرد. شاخه‌ها و تنه‌ها را می‌برید، تخته‌ها و هیزم‌ها را انبار می‌کرد، خسته می‌شد و سر شب تا شام میخورد خوابش می‌گرفت. زیر لب گفت «من هم دوست نداشتم از اینا باشم که کارشون یدیه. من هم دوست داشتم درس بخونم. من هم دوست داشتم مایه‌دار باشم» این خاطرات به رغم حزنش از طرفی مایه مسرت آقای جودت نیز بودند.
با خود گفت «اون روزا همه همدیگر را دوست داشتند. من رو هم دوست داشتند. اما من… من از اونا فرار کردم» آقای جودت از اینکه مجبور بود پیش آن‌هایی برود که سالها پیش از پیششان فرار کرده است می‌ترسید. آهی کشید و افزود «شاید اصلا من را نشناسن. و اگه بشناسن حتما مسخره‌ام میکنن. ولی شاید هم از این سر و وضع و از این درشکه خوششون بیاد. در هر حال در این که حوصله سربر و کسل کننده خواهد بود هیچ شکی ندارم» حوادثی را که حدس میزد دقایقی بعد برایش رخ خواهد داد، جلوی چشمانش مجسم کرده و خجالت کشید.
کارگران بیچاره که حقوق ماهیانه شان کفاف نمی‌داد از مشتریان همیشگی این دفاتر بودند. دفاتری که آقای جودت درآمدشان را به کل ناحق و غیرمنصفانه می‌دانست. زیر لب گفت «همه اینها به خاطر پوله دیگه. من هم بخاطر پوله که الان اینجوری بی کس و کار شدم. همه چیز زیر سر این پوله. آخه یه بچه مسلمون که… لابد اونا هم میگن یه بچه مسلمون نباید از این کارا بکنه و برای همین هم تحقیرم میکنن» آقای جودت دوباره حوادثی را که حدس میزد دقایقی بعد در محله هاسکی برایش رخ خواهد داد جلوی چشمانش جان داده و از این که اغلب صحنه های آن شرم آور بودند غرق عرق شد.
آقای جودت که مشغول تماشای اطراف آن خیابان بود زیر لب گفت «همه‌ش چیزای شبیه هم. همه چیز شبیه همه. انگار اینجا هیچی عوض نمیشه. اون دیوارا، اون پنجره‌های رنگ و رو رفته، اون سفال‌های خزه گرفته، اون… هیچی عوض نشده، هیچی. اینا اینجا درست همونطور زندگی میکنن که دویست سال پیش هم… نه دنبال پول درآوردن هستن. نه دنبال چیزای جدید. اینا چیر ندارن، اِ… خواست ندارن، حالا نه حرص و طمع‌ها ولی خوب یه ذره… توروخدا کثافت رو نگاه کن. یعنی هیچ کدوم از اینا به عقلش نمیرسه این زباله دونی را جمع کنه ازین جا؟ آره دیگه، فقط بشینن تو قهوه خونه و رهگذران رو سیر کنن، همین!
معرّفی اورهان پاموک
«فریت اورهان پاموک» در هفتم ژوئن 1952 در استانبول در خانواده‌ای مرفه و پرجمعیت در محله نیشان تاشی به دنیا آمد و هیچ کس آن زمان نمی‌دانست که او نخستین ترک تباری خواهد شد که برنده‌ی جایزه‌ی جهانی نوبل ادبیات می‌شود، او این جایزه را در سال 2006 دریافت کرد اما...
معرّفی اورهان پاموک و مشاهده‌ی تمام کتاب‌ها
نظر پاموک درباره آقای جودت و پسران در مراسم دریافت جایزه نوبل
پاموک در بخشی از سخنرانی خود در مراسم دریافت نوبل ادبیات سال 2006 درباره‌ی این کتاب می‌گوید: «22 ساله که بودم تصمیم گرفتم همه‌چیز را رها کنم و رمان‌نویس شوم. خودم را در اتاقی حبس و شروع کردم به نوشتن. چهار سال بعد نخستین رمانم «جودت‌بیک و پسران» را تمام کردم و نسخه تایپ‌شده‌اش را با دستی لرزان به پدرم دادم تا بخواند و نظرش را به من بگوید، نه‌تنها به این دلیل که به ذوق و سلیقه و اندیشه‌اش اعتماد داشتم بلکه چون برخلاف مادرم با نویسنده‌شدنم مخالفت نکرده بود، برایم خیلی مهم بود که تاییدش را بگیرم. آن هنگام پدرم با ما نبود، در جایی دور بود. بی‌صبرانه در انتظار بازگشتش ماندم. دو هفته بعد که برگشت، دوان‌دوان رفتم و در را به رویش باز کردم. پدرم هیچ حرفی نزد، اما چنان در آغوشم گرفت که فهمیدم از رمانم خیلی خوشش آمده. چند لحظه سکوت کردیم. هر دو خیلی احساساتی شده بودیم. پس از مدتی پدرم اعتمادش را به من، یا به نخستین رمانم، با لحنی اغراق‌آمیز و پرهیجان به زبان آورد. پدرهای ترک معمولاً به پسران‌شان می‌گویند: «روزی پاشا می‌شوی.» پدرم آن روز حرف دیگری زد، گفت: «پسرم، تو حتماً نوبل می‌گیری!»
درونمایه رمان آقای جودت و پسران
کتاب روایت کننده‌ی شک ودودلی‌هایی نسلی از طبقه‌ی مردم شهرنشین محله‌ی نیشان تاشی در مورد تاریخ، مدرنیته، آزادی و دموکراسی است و همین‌طور روایت پدرسالاری و گذر ترکیه از دوران سلطنت عثمانی به دوران اصلاحات.
پاموک در گوشه گوشه‌ی کتاب از رویارویی فرهنگ شرق و غرب صحبت می‌کند و اینکه طبقه متمول و برخی از به ظاهر روشنفکران علاقه‌ی زیادی دارند که ترکیه تا جایی که می‌شود شبیه اروپا شود، حتی اگر این شباهت فقط در ظاهر باشد.
البته که پاموک این تقابل شرق و غرب را در آثار بعدی خود نیز حفظ کرده و یکی از درون مایه‌ها و محورهای اصلی سبک نوشتن او می‌شود.
- رمان آقای جودت و پسران چشم‌انداز یک صد سال ترکیه
آقای جودت و پسران در عین برخورداری از لایه‌های درونی پربار، رمانی است خواندنی و جذاب و می‌تواند چشم اندازی از تغییر و تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور ترکیه را در یک صد سال گذشته نشان دهد.
اغلب شخصیت‌های رمان آقای جودت و پسران با بحران هویت روبه‌رو هستند، گویی این خانواده نمادی از بحران هویتی ترکیه در یک صد سال گذشته هستند و البته این مساله نیز بعدها در کتاب‌های بعدی پاموک نیز جای پایش را محکم می‌کند و از درون مایه‌های اصلی او می‌شود.
- واکاوی نام کتاب آقای جودت و پسران
در عنوان اصلی کتاب کلمه bey را می‌بینیم، «بی» یک عنوان ترکی به معنای تقریباً «آقا» است. معادل مونث آن Hanım است. قبل از اصلاحات آتاتورک در دهه 1920، ترک‌ها عموماً نام خانوادگی نداشتند و بزرگسالان معمولاً با نام کوچک و به دنبال آن «بی» یا «هانیم» (خانم) نامیده می‌شدند، اگرچه افراد دارای رتبه بالاتر پاشا نامیده می‌شدند. این با اصلاحات آتاتورک تغییر کرد، زمانی که ترک‌ها مجبور بودند نام خانوادگی خود را اختراع کنند و این مساله برای یکی از شخصیت‌های این کتاب نیز مشکل‌ساز است.
- آقای جودت و پسران داستان سه نسل از یک خانواده
پاموک به گفته‌ی خودش برای این کتاب چهار سال وقت گذاشته است و حاصل چهارسال نوشتنش کتابی شد هزار صفحه‌ای که از جهانی حرف می‌زند که تغییر در آن گریز ناپذیر است، نویسنده راوی داستان سه نسل از یک خانواده ثروتمند و پر جمعیت است که در محله‌ی اعیانی «نیشان تاشی» استانبول زندگی می‌کنند، هرچند صحنه‌هایی از آناتولی فقیر و آنکارای پایتخت را نیز در بخش‌هایی از کتاب خواهیم دید.
- مقایسه رمان آقای جودت و پسران با رمان خانواده بودنبروک‌ها اثر تومان مان
از حیث تمول و پرجمعیتی و سکونت در محله نیشان تاشی شبیه زندگی خانوادگی خودِ پاموک است و برخی منتقدین از این نظر آقای جودت و پسران را شبیه خانواده بودنبروک‌ها اثر توماس مان می‌دانند که در آن نیز توماس مان به شرح زندگی چند نسل از یک خانواده متمول پرداخته است، شباهت‌های برون متنی این دو کتاب نیز جالب توجه است. توماس مان نیز مانند پاموک نه تنها در دوره جوانی آن را نوشته است، که اولین کتابش نیز بوده و از زندگی خانوادگی و اطرافیان خود نیز تاثیر گرفته است. البته برخلاف پاموک، توماس مان با عکس العمل خوبی از سوی دوستان و خویشان و آشناها که تصویری از خود و زندگی‌شان را در این رمان دیده بودند، روبرو شد.
- آقای جودت و پسران: سیر تاریخی ترکیه
رمان از سه قسمت زمانی درباره‌ی یک خانواده تاجر تشکیل شده که حدودا حد فاصل سالها 1905 تا 1970 را شامل می‌شود و از این جنبه که سیر تاریخی ترکیه در این سالها و تغییرات و دگرگونی‌های زیادی که در این سالها داشته، را نشان می‌دهد، توجه مردم را به خود جلب کرد.
در این مقاطع زمانی ده‌ها شخصیت اصلی و فرعی در رمان به چشم میخورد.
از ملی‌گرایان تا مرتجعین، از چپ‌گراهای آرمان‌خواه تا سلطنت‌طلبان و از شیفتگان آتاتورک تا سنت‌گرایان. همه این شخصیت‌ها در تلاش‌اند تا دنیا را عوض کنند.
پاموک در این داستان جهانی ساخته است که تصویری واقع گرایانه، از دید طبقه‌ی متمول، از ترکیه‌ی قرن بیستم به خواننده نشان می‌دهد و خواننده را غرق داستان می‌کند و مهارتش در خلق رمان کلاسیک را به خوبی نشان می‌دهد.
بررسی بخش‌های مختلف رمان آقای جودت و پسران
بخش اول، در سال‌های پایانی امپراتوری عثمانی سلطان عبدالحمید دوم ، اتفاق می‌افتد و تا دوره مشروطیت دوم ادامه دارد. در این بخش نویسنده در لابه‌لای داستان خانواده‌ی جودیت راوی ورود مدرنیته به عثمانی و شکل‌گیری مقدمات جمهوری در ترکیه جدید است.
پدر آقای جودت عثمان کارمند دولت است وقتی که همسرش مریض می‌شود درخواست انتقال به استانبول می‌کند تا همسر مریضش را در آنجا درمان کند که درخواست او رد می‌شود بنابراین استعفا می‌دهد و به استانبول نقل مکان می‌کند و یک هیزم‌فروشی راه می‌اندازد که با مرگ ناگهانی‌اش که به تازگی رخ داده، جودیت پسر کوچکتر، شغل هیزم‌فروشی پدر را که به او محول شده است به یک عمده فروشی چراغ روشنایی و ابزار و وسایل تبدیل می‌کند و در این کار موفق می‌شود البته دلیل این موفقیت قرارداد برق‌رسانی که با رشوه‌خواری برای شهرشان به دست آمده است، می‌باشد.
بحث‌ها و کشمکش‌های جودت با برادرش نصرت که پسر بزرگ است و پزشکی خوانده و فرانسه رفته و به دلیل عدم موفقیت به ترکیه برگشته است و در کتاب نماینده‌ی طبقه‌ی روشنفکر و مخالف سلطنت است و از زمین و زمان شاکی است، نشان‌دهنده ی چالش‌های جامعه در این گذار از سلطنت به مدرنتیه است در ابعادی وسیع تر و همه گیرتر. روزی نامه‌ای از ماری معشوقه‌ی ارمنی برادرش دریافت می‌کند و می‌بیند نصرت که از بیماری مشابه مادر یعنی سل در حال مرگ است و تا آن روز نه درمان را قبول می‌کرده و نه پول نه تنها از برادرش می‌خواهد که دکتر بیاورد بلکه از او می‌خواهد سرپرستی فرزندش ضیاء را قبول کند (ضیا تنها شخصیتی است که در هر سه بخش کتاب ظاهر می‌شود) و جودت هر دو را انجام می‌دهد و اینها همه در زمانی است که جودت در حال ازدواج با نیگان دختر شکری پاشاست و از این امر احساس پیشرفت می‌کند وهیچ علاقه‌ای به شرکت در بحث‌های سیاسی ندارد. در این بخش دگرگونی‌های سیاسی، تغییرات اجتماعی را نیز به دنبال دارد.
بخش دوم رمان که تقریبا بخش اصلی آن است در دهه 1930می‌گذرد، دوران آتاتورک، دورانی که ترکیه قدم به دوره جدیدی گذاشته و شخصیت‌های رمان نیز با دوران جدیدی روبه‌رو هستند. جودت که حالا ازدواج کرده و صاحب 3 فرزند شده است؛ عثمان، رفیک و عایشه. او کارهای تجارتش را به پسرش عثمان واگذار کرده است. بیشتر داستان در این بخش، داستان زندگی فرزندان جودت، به خصوص فرزند دومش رفیک و دو دوستش (عمر و محی الدین) را روایت می‌کند که اینها با اینکه بسیار مرفه و ثروتمند هستند اما به خاطر اوضاع و احوال متغیر کشور و مسیری که می‌رود ناراضی‌اند.
بخش سوم رمان نیز چهل سالی جلو رفته و به نسل سوم این خانواده می‌پردازد. در این بخش احمد پسر رفیک شخصیت اصلی داستان است نوه‌ی آقای جودیت است و به کارهای هنری و روابط عاشقانه او می‌پردازد. داستان در این بخش در زمان معاصر (هنگام نوشتن رمان در دهه هفتاد) می‌گذرد، روزگاری که به لحاظ سیاسی با کودتای نظامیان همراه بوده است.
اگر در بخش اول و دوم بحث نفوذ مدرنیته و گسترش آن و تلاش برای همراه شدن با آن مطرح است، در بخش سوم ایده حفظ سنت‌ها مطرح است اینکه چگونه می‌توان در یک شرایط اعتدالی سنت‌ها را در روزگار مدرن حفظ کرد.
جوایزی که کتاب آقای جودت و پسران برده است:
این کتاب برای اورهان پاموک دو جایزه به همراه داشت:
- جایزه ملی ارهان کمال
- کتاب سال
مدت زمان لازم برای مطالعه رمان آقای جودت و پسران
این کتاب با داشتن 959 صفحه، حوصله و اشتیاق شما را به چالش می‌کشد خودتان را برای ریتم کُند و آهستگیِ روایت داستان آماده کنید؛ هرچند بعید است کسی اولین اثر پاموک را به این خاطر نادیده بگیرد.
شخصیت‌های اصلی کتاب:
عثمان: پدر جودت
آقای جودت: پسر کوچکتر عثمان و پدر رفیک و عثمان و عایشه و شوهر نیگان و شخصیت اول کتاب
عثمان پسر جودت: عضو معقول و جدی خانواده است، متاهل (اما با یک معشوقه که همسرش از آن اطلاع دارد) و عهده دار تجارت پدرش.
نیگان:همسر جودت و دختر شکری پاشا
عمر:دوست رفیک. آدم حریصی است به تازگی از انگلیس بازگشته است (او در مورد دیدگاه کلیشه‌ای انگلیسی از ترکیه اظهار نظر می‌کند و خودش را در بین دوستان راستینیاک ترکیه می‌نامد.) او یک مهندس است و کار ساخت تونل راه‌آهن در استان‌ها را پیدا کرده است که درآمد زیادی برای او به همراه خواهد داشت و مثل راستینیاکِ بالزاک برای فرار از فقر و بدبختی به شهری دور افتاده جهت احداث راه‌آهن می‌رود تا به هدفش برای رسیدن به ثروت برسد با این حال، پس از تکمیل این کار، که به او در زندگی‌اش تمرکز می‌دهد، تمام تمرکز خود را از دست می‌دهد، از جمله نامزدی با زنی که دوستش دارد و کاری که می‌خواهد با زندگی‌اش انجام دهد.
رفیک: مانند عمر یک مهندس است اما اسماً در تجارت با عثمان برادرش کار می‌کند. با این حال، او علاقه‌ای به این کار ندارد و مدام بهانه‌هایی برای سرکار نرفتن پیدا می‌کند. او با پریحان ازدواج کرده، از زندگی خود متنفر است - شغلش در شرکت خانوادگی، ازدواجش و راهی که ترکیه در مسیر تغییر و تحول پیش می‌رود. او اساساً همسر و فرزندانش احمد و ملک را رها می‌کند و برای دیدن راهی می‌شود و برای مدت طولانی نزد او می‌ماند و سعی می‌کند نظریه توسعه روستایی را ارائه کند. در حالی که او کتابی در مورد آن می‌نویسد، به سختی می‌تواند کسی را در دولت وادار کند که آن را جدی بگیرد.
محی الدین: می‌خواهد شاعر شود و عهد کرده است که اگر تا سی سالگی شاعر نشده باشد، خود را بکشد. او در نهایت با پیوستن به یک حزب ملی‌گرای ترکیه معنایی برای زندگیش پیدا می‌کند.
پریحان: همسر رفیک که پس از مرگش دوباره ازدواج می‌کند.
احمد: پسر رفیک، یک هنرمند بالقوه که با برخی از کارهای مشابه پدرش دست و پنجه نرم می‌کند و نگران یک کودتای قریب الوقوع است.
نصرت: پسر بزرگ عثمان پدر و برادر بزرگ جودت و پدر ضیاء
ضیاء : پسر نصرت
ترجمه‌های فارسی از رمان آقای جودت و پسران
- آقای جودت و پسران، ترجمه عین له غریب ، نشر چشمه، شابک 9786002293312
- جودت بیک و پسران، ترجمه ارسلان فصیحی، نشر نیکو نشر، شابک 9786007567029
- جودت بیک و پسرانش ، ترجمه علیرضا سیف الدینی، نشر نیماژ، شابک 9782000741589
کتاب‌های صوتی و الکترونیکی از رمان آقای جودت و پسران
- مشخصات کتاب صوتی آقای جودت و پسران:
- نویسنده اورهان پاموک
- مترجم ارسلان فصیحی
- گوینده هوتن شاطری پور
- مدت 28 ساعت و 20 دقیقه
- حجم دانلود 1540 مگابایت
- تعداد فصل 86
- دسته داستان و رمان خارجی, از برندگان نوبل
- ناشر چاپی نیکو نشر
- ناشر صوتی جیحون
- سال انتشار 1396
- سال انتشار صوتی 1396
- زبان فارسی
- مشخصات کتاب الکترونیک آقای جودت و پسران:
- نام کتاب کتاب آقای جودت و پسران
- نویسنده اورهان پاموک
- مترجم عین له غریب
- انتشارات چشمه
- سال چاپ 1394
- فرمت کتاب EPUB
- تعداد صفحه 959
- زبان فارسی
- شابک 9786002293312
تهیه و تنظیم:
واحد محتوا ویستور
عسل ریحانی